در این نوشته می خوانید:
هیپوپلازی یا مشکل دندان گچی در کودکان
به طور کلی هر دندان از لایه های مختلفی تشکیل شده است. قسمت نمایان دندان که تاج نام دارد، از ماده ای به نام مینا پوشیده شده و ریشه دندان که در درون حفره ای از استخوان فک بنام آلوئل قرار گرفته و بافت نرمی به نام پالپ دندان در وسط دندان قرار دارد. همانطور که به آن اشاره شد، لایه بیرونی و محافظ دندان های شما که بسیار سخت و محکم است و از سخت ترین مواد کلسیمی ساخته شده ، مینا نام دارد.
هیپوپلازی مینای دندان به معنای وجود عیوبی در مینای دندان است که تنها هنگام رشد و بزرگ شدن دندان ها رخ می دهد. این امر موجب می‌شود که این بیماری هم روی دندان های شیری و هم روی دندان های دائمی تاثیر منفی بگذارد. شرایطی که این بیماری برای دندان ایجاد می‌کند موجب نازک شدن ضخامت مینای دندان می شود. در نتیجه دندان های شما بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند.
علائم ظاهری هیپوپلازی مینای دندان شامل ایجاد نقاط سفید رنگ روی دندان ها، حفره ها و شیار هایی روی سطح خارجی دندان ها است.
مینای دندان سخت ترین قسمت بدن است. با این حال سلول زنده ای در آن وجود ندارد و بنابراین نمی تواند به صورت خود به خودی، خود را ترمیم کرده و بیماری های خود را بهبود بخشد. بنابراین در صورتی که خود شما و یا فرزندتان مبتلا به بیماری هیپوپلازی مینای دندان یا دندان گچی شده اید باید حتماً به دندانپزشکی مراجعه کنید. دندانپزشک متخصص دندان های شما را معاینه کرده و سپس به سرعت برای ترمیم بخش های آسیب دیده اقدام خواهد کرد.
هیپوپلازی یا نقص مینای دندان
علائم نقص مادر زادی مینای دندان چیست؟
مینای دندان در دو مرحله شکل می گیرد. مرحله اول ساختمان کلی مینای دندان ساخته می شود و در دومین مرحله این ساختمان تحت کلسیم گیری قرار می گیرد. بنابر این هر عاملی که موجب ایجاد اختلال در روند تشکیل طبیعی مینای دندان بشود، اختلالات و بی نظمی هایی در سطح مینای دندان به وجود می آورد که هیپوپلازی نام می گیرد.
به بیان دیگر، بیماری هیپوپلازی دندان در واقع روند غیر طبیعی و ناقص شکل گیری مینای دندان است. درجه این بیماری از خفیف تا شدید متفاوت است. در مواقع هیپوپلازی خفیف، علائم تنها شامل چند شیار کوچک، حفره ها و شکاف هایی در سطح مینای دندان می شود، اما در هیپوپلازی شدید، علائم به صورت ردیف هایی از حفره های عمیق و شیارهای افقی در سطح دندان آشکار خواهد شد.
بیماری نقص مینای دندان نشانه های گوناگونی دارد که برخی از آنها به آسانی مشاهده می شود، اما تشخیص برخی دیگر دشوار است و ممکن است حتی تا زمانی که موجب ایجاد مشکلات جدی در دندان شما نشود، قابل تشخیص نباشد.
نازک شدن مینای دندان که در اثر این بیماری اتفاق می افتد می تواند در دراز مدت موجب بیماری های زیر شود:
- ایجاد حفره ها، فرورفتگی ها، شکاف ها و شیار های باریک در دندان ها
- ظهور نقاط سفید رنگ روی دندان ها
- ظهور لکه های زرد مایل به قهوه ای در نقاط زیرین عاج دندان ( در این نقاط دندان ها بدون پوشش هستند و مستعد آسیب دیدگی هستند).
- حساس شدن دندان ها به گرما و سرما
- فاصله افتادن بین دندان ها و همچنین رشد نامنظم دندان ها و ایجاد ساییدگی و علائم آن روی سطح دندان ها
- افزایش حساسیت دندان ها به اسید موجود در غذاها و نوشیدنی های اسیدی
- افزایش رشد باکتری های مضر روی دندان ها و هم چنین تداوم و ماندگاری زیاد آن ها در دهان و دندان
- افزایش آسیب پذیری دندان ها نسبت به پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان ها
هیپوپلازی یا نقص مینای دندان
علت ابتلا به دندان گچی و صدفی چیست؟
هیپوپلازی مینای دندان می تواند در نتیجه بیماری ارثی به نام آملوژنز ایمپرفکتا یا نقص مادرزادی مینای دندان باشد که به صورت تخمینی از هر ۱۴ هزار نفر در ایالات متحده آمریکا یک نفر را درگیرخود می کند. این بیماری علاوه بر این می تواند موجب ایجاد دندان های کوچک و غیر معمول و سایر انواع بیماری های دهان و دندان بشود. هیپوپلازی مادرزادی مینای دندان به تنهایی و یا به عنوان جزئی از یک سندروم دیگر می تواند روی سایر قسمت های بدن نیز تاثیرات منفی بگذارد.
پس می توان گفت هیپوپلازی دو نوع مهم دارد؛ هیپوپلازی ارثی و هیپوپلازی در اثر عوامل محیطی. علاوه بر این از نظر زمان ایجاد و سن ابتلا به این بیماری نیز می توان هیپوپلازی را به دسته تقسیم کرد. دسته اول: هیپوپلازی در دوران جنینی: این نوع هیپوپلازی معمولا در سه ماهه دوم و سوم حاملگی، بیمار را درگیر خود می کند. دسته دوم: هیپوپلازی در بدو تولد و دوران نوزادی و عموما در نوزادان نارس رخ می دهد. دسته سوم: هیپوپلازی دوره ای که دوران مشخصی ندارد.
هیپوپلازی یا نقص مینای دندان
سایر سندروم های ارثی که می توانند موجب ایجاد بیماری هیپوپلازی مینای دندان بشوند، در فهرست زیر معرفی شده اند:
- سندروم آشر
- سندروم سکل
- سندروم الیس ون کرولد
- سندروم تریچر کالینز
- سندروم اوتو دنتال
- سندروم حذف(22q11) ۲۲کیو۱۱ یا سندروم ولوکار دیوفاشیل
- سندروم هیملر
بیماری نقص مینای دندان علاوه بر این می تواند به علت وجود مسائلی قبل از تولد نوزاد ایجاد شود. از جمله این مسائل و مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمبود ویتامین دی مادر در طول مدت بارداری
- افزایش وزن زیاد مادر در دوران بارداری
- سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری
- مصرف مواد مخدر و داروهای ممنوعه توسط مادر در دوران بارداری
- عدم مراقبت کافی والدین پیش از تولد و در دوران بارداری
- تولد زودهنگام و پیش از موعد و یا وزن کم نوزاد هنگام تولد
علاوه بر موارد گفته شده یک سری عوامل محیطی و وجود مشکلاتی در دوران نوزادی می تواند موجب ابتلا به بیماری هیپوپلازی مینای دندان شود. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضربه خوردن به دندان ها
- وجود عفونت
- کمبود کلسیم
- کمبود ویتامین های سی و دی و آ
- بیماری زردی یا بیماری های مربوط به کبد
- بیماری سلیاک
- فلج مغزی به دلیل وجود عفونت در بدن مادر یا جنین
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی
- ترتیب نامنظم دندان ها و قرارگیری آن ها روی هم
- آلرژی
- تروما
- بیماری های پوستی مانند آبله مرغان، سرخک و مخملک
- سفلیس مادرزادی
- مصرف بی رویه برخی مواد شیمیایی نظیر فلوراید و تتراسایکلین
- مسمومیت شدید با سرب
- قرارگیری در معرض اشعه ایکس
- سایر علل ناشناخته
هیپوپلازی یا نقص مینای دندان
در صورت ابتلا به هیپوپلازی مینای دندان با چه مشکلاتی روبرو خواهید شد؟
ممکن است در صورت ابتلای فرد به نقص مینای دندان، با مشکلاتی روبرو شود که در ادامه فهرستی از این مشکلات ارائه می شود:
- پوسیدگی شدید دندان ها و ایجاد حفره های متعدد در آن ها
- تغییر رنگ کل دندان ها از سفید به قهوه ای
- از بین رفتن دندان به حدی که مجبور به کشیدن دندان خواهید شد.
- ابتلا به افسردگی به دلیل زشت شدن ظاهر دندان ها و از بین رفتن لبخند زیبای افراد
این بیماری چگونه درمان می شود؟
غربالگری و تشخیص زودهنگام هیپوپلازی مینای دندان در درمان آن نقش بسزایی دارد. همین امر نشانگر اهمیت مراجعه به دندانپزشک در دوران کودکی و هنگام رشد اولین دندان در کودک هست.
روند درمان این بیماری به شدت آن بستگی دارد. اهداف درمان هیپوپلازی مینای دندان عبارت است از:
- جلوگیری از پوسیدگی دندان
- حفظ بهتر دندان ها
- محافظت از ساختار دندان ها
- حفظ ظاهر دندان ها به بهترین نحو
برخی از معایب کوچکتری که موجب ایجاد پوسیدگی یا افزایش حساسیت دندان ها نمی شوند، نیاز به درمان سریع السیر نخواهند داشت. البته هنوز باید تحت نظارت دندانپزشک قرار بگیرند. در این موارد به احتمال زیاد دندانپزشک شما توصیه می کند از فلوراید به صورت موضعی روی دندان‌ها استفاده کنید تا به محافظت از آنها کمک کند.
در صورتی که دندان شما به گرما یا سرما حساسیت پیدا کرده، حفره در آن ایجاد شده و یا دچار سایش شده است، روش های درمانی پیشنهادی وجود دارد که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می‌شود:
- استفاده از سیلانت های رزین باند- سیلانت های دندانی را می توان متناسب با رنگ دندان سفارش داد و از آن ها در دندان های جلویی یا عقبی استفاده کرد. این سیلانت ها بسیار با دوام هستند. تنها نکته منفی استفاده از سیلانت های رزینی دندانی آن است که این سیلانت ها حساسیت دندان ها را افزایش می دهند.
- استفاده از پرکننده های آمالگام دندان- این پرکننده ها از جنس ترکیبات فلزی با دوام هستند. رنگ آنها نقره ای است و به همین دلیل در دندان های جلویی استفاده نمی شوند.
- پر کننده های طلا- این پرکننده ها درست مانند پرکننده های آمالگام دندانی با دوام هستند، اما ظاهر طبیعی ندارند و علاوه بر این گران قیمت هستند.
- استفاده از روکش دندان- این روکش ها به طور کامل روی دندان ها را می پوشاند.
- میکرو ابریژن مینای دندان (سفید کردن مینای دندان)- این روش، روشی کم خطر برای بهبود ظاهر دندان ها است.
- استفاده از سفید کننده های حرفه ای دندان در مطب (آفیس بلیچینگ)
هیپوپلازی یا نقص مینای دندان
در برخی موارد دندان های دائمی به قدری بد فرم و معیوب هستند که بهترین درمان کشیدن آنها می باشد. در این صورت بهتر است در ابتدا با یک متخصص ارتودنسی و متخصص دندانپزشکی کودکان مشورت نمایید.
در پایان چند نکته دیگر جهت حفظ سلامت دندان ها و پیشگیری از هیپوپلازی مینای دندان به شما ارائه خواهد شد:
- حداقل دو بار در روز با استفاده از یک مسواک نرم دندان های خود را مسواک کنید.
- در صورتی که دندان های شما به سرما حساس است، بهتر است با استفاده از آب ولرم دندان های خود را بشویید.
- مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی و شیرین را به حداقل رسانده و همیشه پس از مصرف آن ها دندان های خود را با مسواک نرم مسواک زده و بشویید.
- به طور منظم و هر زمان که احساس ناراحتی در دندان خود داشتید جهت معاینه و درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
